Welke betekenis je er ook aan geeft, de poëtische term werd al in 1778 gebruikt. Toen schreef een Frans-Amerikaanse boer: ‘Dan slaagt er een strenge vorst in, die het voorbereidt om de dikke laag sneeuw te ontvangen die spoedig zal volgen, hoewel het vaak wordt voorafgegaan door een korte pauze van rook en zachtheid, de Indian Summer genoemd.’ Diezelfde Indian Summer inspireert dichters en kunstschilders nog altijd. Voor die laatsten is dat rijkgeschakeerde kleurenpalet best een uitdaging. Hoe doet de natuur dat eigenlijk?

Van groen…

De hele zomer door is het blad van loofbomen gewoon groen. Soms iets lichter. Soms iets donkerder. Over het algemeen geldt: hoe donkerder het blad, hoe meer chlorofyl erin zit. Dat chlorofyl heeft de boom nodig om zich te voeden. Waarom het groen is? Dat heeft alles te maken met de absorptie van licht. De stof absorbeert de rode en blauwe kleuren uit zonlicht. En als je rood en blauw weghaalt uit wit licht, is groen de enige kleur die overblijft. Zolang de zon schijnt, draait die chlorofylfabriek op volle toeren. In het najaar stopt hij ermee en worden de laatste restjes uit de bladeren getrokken en zorgvuldig opgeslagen in de takken. Tot een volgend voorjaar. Als het chlorofyl is verdwenen, komt er ruimte voor andere kleuren.

Via geel en oranje

De gele en oranje tinten worden veroorzaakt door andere pigmenten. Door carotenoïden en xanthofyllen die, net als chlorofyl, al in het blad zitten opgeslagen. In tegenstelling tot chlorofyl zijn zij niet afhankelijk van licht. Vandaar dat zij in de herfst aan de beurt zijn om te ‘shinen’. In plaats van groen komt er geel, oker en oranje tevoorschijn. Soms zitten er in het blad ook nog roodkleurende carotenoïden zoals lycopeen. Die geven een extra mooie, warme gloed.

Of rood

Maar hoe zit het dan met het prachtige diepe rood dat je soms ziet, bijvoorbeeld bij de Canadese esdoorn? Die kleur blijkt afkomstig van een ander pigment dat niet iedere boom heeft. Meestal kleurt het rood maar blauw en paars kan ook. Dat heeft met de zuurgraad te maken. Verantwoordelijk zijn de anthocyanen die - in tegenstelling tot de eerdergenoemde pigmenten- in het afstervend blad worden aangemaakt. Omdat licht daarbij een rol speelt, zijn zonnige herfstdagen bijzonder gunstig voor een mooie Indian Summer: De rode anthocyaankleur overbluft dan de wel aanwezige maar minder effectieve geel en oranjekleurende pigmenten.

Naar uiteindelijk bruin

En dan is er nog het echte bruine blad zoals dat van een eik. Hiervoor zijn zogenaamde tannines verantwoordelijk waar eiken, maar ook andere bomen, vol mee zitten. Als het herfstblad - in zijn laatste fase - steeds verder uitdroogt, verdwijnen met het vocht ook de eerdergenoemde, in wateroplosbare pigmenten. Vandaar dat er op de grond slechts een bruin, knisperend bladertapijt overblijft.

Instagramwaardige plekken!

• Volkspark in Rijssen
• Beukenlaantje achter het NS-station Holten
• Bos van Daantje Das op de Holterberg
• Oranjekuil achter de Canadese Begraafplaats