Geniet onderweg van bijzondere plekken en verhalen over het (verdwenen) landschap in het gebied Sallandse Heuvelrug & Twents Reggedal, gebaseerd op de Landschapsbiografie die over dit gebied is gemaakt. Bekijk onderweg vlogs en beluister geluidsfragmenten die uitleg geven over het landschap.
Start op de Brink in Den Ham, bij knp 25. Een mooie route vol variatie: fiets langs de Regge die slingerend door het landschap gaat, geniet van de uitzichten op de Lemelerberg, de Archemerberg en de Besthemer Es. Vergeet niet een pauze te nemen bij de Sahara om de zandduinen te beklimmen. In deze route zijn vlogs en geluidsfragmenten opgenomen van Martijn Horst, specialist erfgoed bij Landschap Overijssel.
Langs dit stuk van de Regge zien we eigenlijk de derde vorm van de Regge in twee eeuwen tijd. Van natuurlijke bochten naar kanalisatie en weer terug naar aangelegde bochten. Alle drie zijn ze nog goed zichtbaar. Met name de overgebleven rechte stukken vallen op.
Je komt hier langs een hoger gelegen weiland, een zogenaamde 'es'. Essen hebben hun hogere ligging te danken aan de decennialange bemesting met mest uit potstallen waarin veel zand is verwerkt. Zo is o.a. mest uit de stallen van de schapen die op de Lemelerberg liepen, op dit bouwland opgebracht.
In het eeuwenoude heidelandschap van de Lemelerberg wordt in de twintigste eeuw ons Nationale Herinneringspark aangelegd. We herinneren daarmee dat de Franse overheersers in 1813 uit Nederland zijn verjaagd. Landschapsarchitect Pieter Wattez maakt het ontwerp.
Hoogtes als de Lemelerberg zijn bijzonder in trek in de prehistorie. Op deze plek ontstaat zelfs een groot dorp met boerderijen en moderne landbouw. Mensen droegen mooie kleiding en hadden via de Regge en de Vecht contact met een groot achterland. De doden begraven ze in grafheuvels.
De Giethemers gingen vroeger meestal op de fiets via het Giethemer kerkpad en het karakteristieke ophaalbrugje over de Regge naar de kerk.
In de middeleeuwen ontstaan grote akkercomplexen. We noemen ze in deze regio ‘essen’. Hier staan we op de Besthmener Es, die nog echt als es is te ervaren. Uitgestrekt, open en met akkerbouw. Voorheen had elke boer een klein perceel op de es en was de es een lappendeken van gewassen.
Stuifzand ontstaat niet zomaar vanzelf. Je moet daarvoor continu heideplanten afzetten, begrazen of verwijderen. Net zolang tot het niet terug kan groeien en alleen het blote zand overblijft. Vanaf de middeleeuwen ontstaan veel van die plekken. Soms krijgen ze een passende naam, zoals de Sahara.
Het Eerder Achterbroek is onderdeel van landgoed Eerde en was vroeger eigendom van de kasteelbewoner, baron van Pallandt. Het Eerder Achterbroek is een bijzonder eeuwenoud natuurgebied met bossen, heide, waterpartijen en zandverstuivingen. Het riviertje ‘de Bevert’ meandert er doorheen,
langs bolle akkertjes en grazige weides. Want er wordt ook gewoon geboerd, al streeft men daarbij naar de verbouw van authentieke graansoorten. Deze kunnen goed overleven op de schrale zandgronden. Het Eerder Achterbroek heeft een typisch kampenlandschap:
akkers, weilanden en hei, afgewisseld door wallen van struiken en oude bomen. De monumentale hoeven zijn nog steeds in gebruik. De tijd lijkt er stil te hebben gestaan.
