Aan het begin van dat jaar passeren twee treinreizigers uit Zuid-Afrika het diepgelegen spoortraject bij Nijverdal – in de volksmond ook wel het ravijn genoemd. De steile zandhellingen doen vermoeden dat er wel eens goud in de grond kan zitten. Ze gaan direct op onderzoek uit én op zoek naar investeerders. Emanuel Hompes uit Den Haag, en zijn compagnon Samuel Frank uit Amsterdam zien er wel wat in. Kort daarna bevestigen de genomen grondmonsters dat er inderdaad sprake is van winbare eenheden. De gold rush kan van start.
Gold rush
Dat betekent dat er eerst een concessieaanvraag wordt ingediend. Een vergunning die de exploitatie van ‘bodemschatten’ regelt. In totaal gaat het om een gebied van 2047 hectare. Zo’n 4000 voetbalvelden. De opwinding is groot. Niet alleen bij de investeerders maar ook bij de inwoners. Zo groot dat de heren niet langer wachten op de concessie. Ze stellen de grondeigenaren alvast schadeloos en nemen 25 arbeiders en een opzichter aan. Zelf betrekken ze een kamer in een lokaal hotel. Het werk bestaat uit het graven van een soort loopgraaf. Van elke bodemlaag worden monsters genomen. Ook stenen worden fijn gestampt, in zakjes gedaan en als monster opgestuurd naar een laboratorium.
Of toch niet?!
En dan gaat het mis. Volgens het lab blijkt de hoeveelheid goud in de monsters veel minder dan eerder was onderzocht. Zelfs speciaal ingeschakelde experts van de Staatsmijnen uit Limburg en onderzoekers uit Delft veranderen daar niets aan. Het blijkt onbegonnen werk om zulke kleine hoeveelheden uit het zand te halen. De teleurstelling bij alle partijen is groot. De concessieaanvraag wordt direct weer ingetrokken en alle arbeiders ontslagen op een na. Die moet alle gegraven kuilen weer netjes dichtgooien. De heren Hompes en Frank verlaten Nijverdal, een illusie en veel geld armer. De gold rush is over maar dat er goud in de Nijverdalse Berg zit, is zeker. Pas als superslimme technieken dat winstgevend weten te maken ontstaat wellicht een nieuwe gold rush. Ondertussen zijn de Nijverdallers nuchter genoeg om zich ‘de kop niet meer gek te laten maken’.
