De Eelerberg is een van de noordelijkste heuvels van de Sallandse Heuvelrug. Met zijn 40 meter is hij zeker niet de hoogste maar historisch gezien is het een absolute topper: zo staat er een prachtig 19de -eeuws landhuis, waarvan gezegd wordt dat het nog altijd op de oorspronkelijke manier verwarmd wordt. En in het oude sanatorium waar ooit TBC-patiënten werden verpleegd ben je nu van harte welkom voor een kop koffie met wat lekkers!

Landgoed de Eelerberg

Het is 1847 als de familie Veening Meinesz uit Leusden de woeste grond rondom Hellendoorn aankoopt. Er moet een landgoed komen zoals dat in de 19e eeuw gebruikelijk was: groots en meeslepend. Vaklieden rijden af en aan. Er worden bomen geplant, lanen aangelegd en huizen gebouwd. Niet alleen een landhuis verrijst maar ook een rentmeestershuis, een koetshuis en een tuinmanswoning. Een hertenkamp, arboretum en vijverpartij ontbreken uiteraard ook niet. De belvedère (uitkijktoren) van toen heeft het inmiddels afgelegd tegen de steeds hoger groeiende bomen maar de rest van het prachtige landgoed is nog altijd intact en dat blijft - dankzij de huidige status als rijksmonument - ook zo. Het huis is niet toegankelijk, je kunt er wel trouwen.

Baas boven baas

De familie Veening Meinesz was niet alleen. Twentse textielfabrikanten kochten ook graag woeste gronden op waar even later de mooiste buitenhuizen verschenen. De bouw- en landschapsstijl keken ze af in Engeland waar de heren regelmatig verbleven in verband met de import van weefmachines. Zo liet textielbaron Palthe rond 1900, een jachtslot in de vorm van een achtkantige koepel bouwen op de Haarlerberg om na de jacht met zijn ‘vrinden’ wat te drinken. Al snel volgt de zogenaamde Palthetoren: een witte, sprookjesachtige toren met ramen op verschillende hoogten die speciaal gebouwd is om sterren te kijken.

Eerst een sanatorium…

In 1902 wordt hier op de Eelerberg een sanatorium geopend door de ‘Vereeniging tot Oprichting en Exploitatie van Volkssanatoria voor borstlijders in Nederland’. Een sanatorium betekent letterlijk: een gebouw dat gezond maakt. Tuberculose is op dat moment een nog zeer besmettelijke en levensbedreigende ziekte. Er wordt gekozen voor houten huisjes met veel glas die meedraaien met het licht. Het principe is afgekeken van de Duitsers en de Zwitsers.

… daarna Krönnenzommer

In de tweede helft van de 20e eeuw komen de eerste medicijnen op de markt. Op de Eelerberg ontstaat plaats voor patiënten met andere longaandoeningen. Inmiddels is Krönnenzommer een volwaardig en modern verpleeghuis voor Korsakov- en dementiepatiënten. De bijzondere naam is afkomstig uit een gedicht van de in Hellendoorn geboren streektaaldichteres Johanna van Buren. Het gedicht begint met de toepasselijke tekst: ‘krönnenzommer teunt nog effen…’ of te wel: ‘nazomer…, blijf nog even’. Het verwijst naar de periode, wanneer kraanvogels (krönnen) zich opmaken om te vertrekken naar warmere streken. Het mooie terrein met een vijver en eilandje in het bos is vrij toegankelijk. Er is zelfs een terras waar ze met veel liefde koffie en thee serveren.

Plan je dag

Parkeren
Op de hoek Eelerbergweg en Nieuwe Twentseweg in Hellendoorn kun je prima parkeren. De naastgelegen dagcamping nodigt uit om er een lange dag van te maken. Klap gerust je stoeltje uit of maak gebruik van de picknickbanken. Voor de kinderen is er genoeg te spelen.
Routes

Wandelen
Kronkelende bospaden wisselen af met uitgestrekte heide. Met een beetje geluk spot je onderweg een ree of een haas. Vanaf de parkeerplaats is er keuze tussen vijf routes variërend tussen de 2 en 9,5 km.

Fietsen
Maak je eigen fietsroute zo lang als je wilt. Start vanaf de parkeerplaats [8]. Andere interessante knooppunten zijn het centrum van Hellendoorn [13]. De Smaakfietsroute Sallandse Heuvelrug komt ook bij het voormalige sanatorium langs.

Doen

Koffie of thee op het terras van Twente Decadente bij het voormalige sanatorium. Een bijzondere chocolaterie gerund door bijzondere mensen. Wedden dat je je laat verleiden tot iets lekkers erbij? Sanatoriumlaan 20.